به گزارش روابط عمومی مرکز تحقیقات زنتیک و اصلاح نژاد ماهیان سردابی شهید مطهری یاسوج، سمینار ساختار برنامه اصلاح نژاد در تاریخ 16/07/97 در محل سالن جلسات مرکز برگزار گردید. که خلاصه ای از آن در ذیل آمده است:
اجرای یک برنامه اصلاح نژاد به همراه تمامی اجزای اصلی و ذاتی آن کار ساده ای نیست، این فرآیند نیازمند سازماندهی و ساختار بندی مناسبی است. رهبر اجرای برنامه اصلاحی باید در زمینه های مختلفی مانند مدیریت و اقتصاد با تجربه بوده و اطلاعات پایه ای اولیه ای را در زمینه تئوری اصلاح نژاد دارا باشد. اجرای بخش های فنی برنامه اصلاح نژاد نیازمند دانش گسترده از ژنتیک کمی و نظریه انتخاب و اصلاح نژاد است. هر برنامه اصلاح نژادی باید بر اساس آخرین اطلاعات و دانش موجود طراحی شود. با این وجود نباید از بهبود مداوم برنامه مبتنی بر آخرین دستاوردها و تجربه هایی که در حین اجرای برنامه به دست می آید غافل شد. کاربرد برنامه های اصلاح نژادی در مورد آبزیان در مقایسه با سایر دام های مرسوم در کشاورزی در مراحل آغازین خود قرار دارد. به طوری که برای بسیاری از گونه های آبزیان دانش پایه برای طراحی و اجرای برنامه های اصلاح نژاد وجود ندارد. از این رو پژوهش های وسیع و مداومی برای آگاهی از صفت های مطلوب و مورد تقاضا، ویژگی های ژنتیکی، ارزش اقتصادی، اثرهای متقابل و بسیاری دیگر از عوامل موثر در اجرای موفقیت آمیز برنامه های اصلاحی در آبزیان مورد نیاز است. انتخاب فردی یا توده ای را می توان برای صفت هایی که قابلیت اندازه گیری آنها روی آبزیان زنده وجود دارد مورد استفاده قرار داد. با این توصیف می توان بیان داشت که وزن بدن (یا به طور کلی صفت های وابسته به رشد) می تواند با این روش انتخاب مورد ارزیابی قرار گیرد. غالباً تمرکز آغازین برنامه اصلاحی در جمعیت های کوچک، انتخاب فردی برای رشد است. با این وجود ممکن است که برنامه هایی در مقیاس وسیع نیز بر این شاخص متمرکز شوند تا تجربه کافی را در طول اجرای آن کسب نمایند. با اجرای برنامه انتخاب برای نرخ رشد به روش انتخاب فردی در تنها دو یا سه نسل می توان به خوبی ارزش اجرای چنین برنامه هایی را آشکار ساخت. چون میزان پاسخ انتخاب برای نرخ رشد بسیار بالاست و مزایای اجرای چنین برنامه ای به سرعت برای پرورش دهندگان آشکار می شود. در صورتی که دورنمای مناسبی از اجرای برنامه های اصلاح نژاد در مقیاس بزرگ تر برای گونه های دارای اهمیت وجود داشته باشند، تلفیقی از انتخاب فردی و خانوادگی ترجیح داده می شود. با تلفیق این دو روش انتخاب، انتخاب کارا برای چندین صفت تسهیل میگردد. بخش اصلی یک برنامه اصلاحی پیشرفته، هسته اصلاحی است، جایی که تولید و ارزیابی خانواده ها و انتخاب مولدین بر اساس نشانه گذاری فیزیکی صورت می گیرد. واحد فیزیکی که در آن فعالیت اصلاحی اجرا می شود، در اصطلاح، ایستگاه اصلاح نژاد نامیده می شود. به محض رسیدن ماهیان به اندازه مناسب (وزن 5 تا 10 گرمی)، نمونه هایی از هر خانواده باید علامت گذاری شوند. گستره وسیعی از علایم برای نشانه گذاری آبزیان در دسترس هستند که برخی از آنها برای گونه های خاصی، کارایی بهتری دارند. علامت گذاری انگشت قدها (وزن معمول 25-15گرم) نیز به منظور اجرای آزمایش های چالشی برای ارزیابی مقاومت به بیماری های مختلف در یک زمان صورت می گیرد. افراد اضافی از هر خانواده (حدود 50 فرد پیشنهاد می شود)، علامت گذاری می شوند و به منظور پرورش در مزرعه، مزارع تجاری مورد استفاده قرار می گیرند. برخی اطلاعات مرتبط با نتاج در شرایط ایستگاه تحقیقاتی و ایستگاه های آزمایشی کارگاهی در طول پروژه پرورشی ثبت می شوند. سن بلوغ جنسی و تلفات (و علت بروز آن در صورت آگاهی)، مرسوم ترین صفت هایی هستند که ثبت می گردند. در پایان دوره پرورش، زمانی که آبزیان به وزن بازاری می رسند، عملکرد نهایی تمامی آبزیان نگهداری شده در ایستگاه های آزمایشی، آزمون های چالشی و اطلاعات حاصل از ایستگاه های اصلاحی، ثبت و با استفاده از آن، شاخص اولیه خانوادگی برآورد می شود. با دسترسی به شاخص های خانوادگی، برداشت آبزیان و ثبت نهایی اطلاعات آنها در ایستگاه اصلاحی انجام خواهد شد. ثبت نهایی داده های افراد در زمان برداشت آبزیان در ایستگاه اصلاحی صورت می گیرد. به طور مرسوم مقادیر وزن و طول بدن، جنسیت، شکل بدن و ناهنجاری های ریختی، رنگ خارجی و سایر صفت های مورفومتریک از ویژگی هایی هستند که پس از بیهوش کردن آبزیان، اندازه گیری و ثبت می شوند. پس از جمع آوری داده ها از ایستگاه اصلاحی، ایستگاه های آزمون کارگاهی، آزمون های چالشی و ارزیابی های کیفی، شاخص های فردی برای تمامی مولدینی که پیش از این انتخاب شده اند، بر اساس عملکرد فردی آنها به همراه تمامی اطلاعات مربوط به گروههای تنی و ناتنی محاسبه می شوند. سپس انتخاب نهایی اجراء می گردد و فهرست آمیزشی با در نظر گرفتن روابط خویشاوندی بین افراد به منظور دوری از آمیزش افراد خویشاوند نزدیک تهیه می شود.